Doel 6.4.1 Energie

We bevorderen dat Zwolle op termijn energieneutraal is

Beschrijving

Het landelijk Klimaatakkoord (in 2019 ondertekend door de VNG) vormt de basis voor de energietransitie in Zwolle. Wij volgen het tijdspad en ritme van het Klimaatakkoord om zo aan te sluiten bij regelgeving en subsidie-trajecten en om in communicatie naar inwoners onze boodschap uit te dragen lijn met het Klimaatakkoord. In het ambitiedocument ‘Zwolle geeft je energie’ (2017) is bepaald dat Zwolle uiterlijk in 2050 energieneutraal wil zijn. In het nieuwe coalitieakkoord van juni 2022 heeft het college deze ambitie aangescherpt en uitgesproken al in 2040 energieneutraal te willen zijn.
In 2017 is met de raad afgesproken dat in 2025 de hoeveelheid CO2-uitstoot in vergelijking met 1990 25% lager ligt en dat we 25% van de totale energievraag op duurzame wijze opwekken. Streven is dit zo te realiseren dat er ook sociaal economische meerwaarde ontstaat voor de inwoners van Zwolle. Bij Criteria staat de verdere uitwerking van deze doelstellingen.

Het behalen van deze doelstellingen betekent een transitie waarin we afhankelijk zijn van de inzet van en samenwerking met veel partijen, de ontwikkeling van innovatie en wetgeving en de beschikbaarheid van kennis, draagvlak en investeringsbereidheid. Waar we staan is weergegeven in de Zwolse Energiemonitor. Uit de Energiemonitor en uit de (als bijlage bij deze begroting gevoegde) Leeswijzer en Samenvatting daarvan blijkt dat we in Zwolle goed op weg zijn met de energietransitie. De daling van de CO2-uitstoot is ingezet en is in lijn met de doelstelling. Van de doelstelling duurzame energie-opwek is nu iets meer dan de helft gerealiseerd of zit in de pijplijn. De toekomst zal uitwijzen hoe enerzijds corona en anderzijds de hoge energieprijzen effect (gaan) hebben op deze trends. We leren dat deze resultaten alleen in intensieve samenwerking met inwoners, woningcorporaties, ondernemers en vele andere betrokken partijen te bereiken zijn. Dit is arbeidsintensief en tegelijkertijd leren we nu welke aanpak werkt.

In deze begroting zijn de activiteiten voor 2023 opgenomen en onderverdeeld in twee pijlers: pijler Gebouwde omgeving en pijler Grootschalige energie infrastructuur voor opwek. Het betreft het realiseren van ambities die al zijn vastgesteld door College en Raad en beschreven in de Aangescherpte Strategie Energietransitie van september 2020.
De financiële omvang van het programma is afgelopen jaren toegenomen en zal dat de komende jaren ook doen. De gevraagde financiële inzet van de gemeente is de basisinzet. Deze is mede nodig is om extra gelden binnen te halen vanuit het Rijk en Europa. Hiermee kunnen we gemeentelijke co-financiering aantonen en projecten gereed krijgen voor goede subsidie-aanvragen. De structurele middelen in deze begroting zijn bedoeld voor continuering van de huidige koers van het programma. Daarnaast zijn in het coalitieakkoord van juni 2022 en via het Rijk extra middelen voor de energietransitie beschikbaar gekomen. Gezien de stijgende energieprijzen worden deze middelen vooral ingezet op besparen in de gebouwde omgeving voor kwetsbare doelgroepen.

Criteria

We bevorderen dat Zwolle op termijn energieneutraal is, zodanig dat:

Er een verschuiving plaatsvindt van een energiehuishouding die gebruik maakt van fossiele brandstoffen naar een energiehuishouding die gebruik maakt van hernieuwbare bronnen waarbij het energieverbruik van gas en elektra afneemt en het % duurzaam opgewekte energie stijgt.
In 2025 de hoeveelheid CO2-uitstoot in vergelijking met 1990 25% lager ligt en dat we 25% van de totale energievraag op duurzame wijze opwekken (plan van aanpak)
Voor de gebouwde omgeving:
- In de periode 2015 - 2025 minimaal 25% energiebesparing wordt gerealiseerd, ofwel een verlaging van het energiegebruik (achter de meter) van 1,6 PJoule per jaar.
- de gemeentelijke organisatie per 2030 energieneutraal is.
Voor grootschalige duurzame opwek:
- Bij het beoogde doel van 25% reductie de uitstoot in 2025 maximaal 375 kton bedraagt (exclusief vervoer en vervoer) ten opzichte van de 500 kton in 1990.
- In 2025 van het resterende energieverbruik van 4,8 PJ per jaar, minimaal 25% (1,2 PJ per jaar) grootschalig duurzaam wordt opgewekt, hetgeen leidt tot een vermindering van CO2 uitstoot ter waarde van circa 125 kiloton.
Energie wordt ingezet als motor voor een toekomstbestendige ontwikkeling, waarbij wordt gewerkt aan én de verlaging van de CO2-uitstoot én gebieden waardevol worden en blijven en waarbij de (regionale en lokale) economie én de sociale infrastructuur van Zwolle en regio wordt versterkt (realiseren van sociaal-economische meerwaarde).

Portefeuillehouder(s)

Arjan Spaans

Afwijkingen op activiteiten Berap 2023-1

Verzwaren electriciteitsnet	Aanvullende uitgaven	200000
Verzwaren electriciteitsnet
De gemeente staat, samen met Enexis, voor een grote opgave. Het elektriciteitsnet moet binnen korte tijd verzwaard worden om de energietransitie, ambities op mobiliteit en woningbouw te kunnen realiseren. Het huidige proces sluit niet meer aan bij de opgave. De gemeente gaat met Enexis intensief samenwerken om de verzwaring te kunnen programmeren, plannen en voorbereiden, zodat dit snel en soepel verloopt en daarmee de verzwaring tijdig kan worden aangelegd en de inwoners daar zo min mogelijk last van hebben. Voor 2023 is een bedrag nodig van € 200.000. Bij de begroting 2024 volgt de verdere afweging.
Buurtinitiatieven Dieze Oost en Assendorp	Aanvullende uitgaven	450000
Buurtinitiatieven Dieze Oost en Assendorp
In het coalitieakkoord staat dat de coalitie wijkinitiatieven de kans wil geven een rol te spelen bij de energietransitie. Daarom wil de gemeente hen tijd en ruimte geven om te groeien in hun rol en uiteindelijk een professionele organisatie te worden. Een soort opgroeirecht. De initiatieven in Dieze en Assendorp staan expliciet genoemd in dit kader. In Assendorp wil de Stichting 50 Tinten Groen Assendorp een Buurtenergieplan+ opstellen voor het gebied van de Sallandweide, Sallandstraat en Eerste Weidjesstraat (120 huishoudens). Dit plan beschrijft een integrale aanpak van de energietransitie en verbeteren van de leefomgeving (groen, water, mobiliteit). In Dieze wil het WijBedrijf Dieze een Wijkuitvoeringsplan opstellen voor een gebied met 500 huishoudens, voornamelijk bestaande uit flats in particulier eigendom. Ook dit plan gaat verder dan alleen de warmtetransitie, maar richt zich op een integrale aanpak van de woningen en de buitenruimte. De opgave is complex, omdat er per flatgebouw een VvE is en VvE's alleen op basis van unanimiteit besluiten kan nemen (bijvoorbeeld over isolatie, gebruik van het dak, buitenruimte en warmtelevering). Dit initiatief kan daardoor waardevol zijn voor andere gebieden in Zwolle en Nederland waar een collectieve warmteoplossing met en voor VvE's een alternatief is voor aardgas. In de begroting van het programma Energietransitie is € 40.000 opgenomen voor warmte-initiatief Assendorp en € 60.000 voor warmte-initiatief Dieze. Dit budget is bedoeld voor de warmtetplannen. Het BEP+ in Assendorp gaat verder dan alleen warmtetransitie, want raakt ook aan klimaatadaptatie (wateroverlast, hitte en droogte), groen en mobiliteit. In Dieze leidt een integrale aanpak tot veel meer participatie en communicatie. Het organiseren van betrokkenheid van bewoners vergt in Dieze veel aandacht. Daarnaast vragen beide stichtingen om inzet van adviseurs van de gemeente Zwolle op deze thema’s. Vanuit het programma Energietransitie is alleen rekening gehouden met het warmte-deel, voor deze integrale aanpak is geen geld beschikbaar. Omdat het om integrale plannen gaat, die bijdragen aan meerdere doelen van gemeentelijk beleid, is een bijdrage vanuit meerdere doelen ook gerechtvaardigd. Vanuit Initiatiefrijk Zwolle (doel 7.1.1) wordt de meerwaarde van deze integrale werkwijze ondersteund. Voorgesteld wordt om daarom vanuit het stimuleringsfonds Initiatiefrijk Zwolle een bijdrage te verlenen van € 25.000 aan beide initiatieven. Dit wordt met deze aanvraag in de Berap 2023-1 voorgelegd. Daarmee zijn nog niet alle benodigde middelen beschikbaar. In 2023 is er voor Dieze Oost een bedrag nodig van € 275.000 en voor Assendorp € 175.000.